“Ганулька”, “Дажыначкі”. Два нумары з праграмы каляндарна-абрадавых песень канца 1970-х. Нароўні з іншымі кампазіцыямі цыкла, якія не ўвайшлі ў двайнік 1982-га “Зачарованая мая”, з’яўляюцца рарытэтамі. Захаваліся яны ў фанацкіх запісах, але былі ўлічаны пры стварэнні Анталогіі твораў Уладзіміра Мулявіна і ансамбля “Песняры”.
“Дарога”.Пару радкоў з песні прагучалі ў стужцы, прысвечанай Мулявіну. Якое ж было здзіўленне, калі на аўтарскім вечары фотамастака “К” Юрыя Іванова пазалетась яна прагучала разам з відэазапісам са студыі ансамбля. Такім чынам, музыка- Уладзіміра Мулявіна, словы- Юрыя Іванова.
“Жанчыны”. Лірычны твор з вакалам Леаніда Барткевіча. Гучала на канцэртах канца 1970-х. Вядома толькі адна версія запісу з аматарскай бабіны. Тэматычна прымыкае да песень “Девушка из Бреста”, “Каждый четвёртый”…
“Пакіньма напуста на лёс свой наракаць”.Поруч з гэтай песняй з цыкла на вершы Янкі Купалы “Я нясу вам дар” па ступені рарытэтнасці можна паставіць і некаторыя іншыя яго нумары. Сёетое прагучала на “Зачарованай маёй”, нешта захавалася ў аматарскіх запісах. А вось гэтая песня знойдзена (прынамсі, іншых звестак пакуль няма) толькі ў адзінай версіі з далёка не лепшай якасцю гуку.
“Кармялюга”. На канцэртах “Казацкай вольніцы” песню пра разбойніка Кармялюгу з прыпевам “Любо, братцы, любо…” выконваў Ігар Пеня. А ў архівах захавалася яшчэ і студыйная версія з вакалам Мулявіна, дзе апрача іншай аранжыроўкі- беларускамоўны тэкст.
“Лявоніха”. А дакладней – умоўная “Лявоніха-1”. Багдановічавы словы гучалі ў рускамоўным перакладзе, музыка нагадвае саундтрэк да стужкі “Ясь і Яніна”. Аднак твор не затрымаўся ў рэпертуары. Затое “Лявоніха” з мулявінскай праграмы на вершы класіка “Вянок”, перааранжыраваная пазней Алегам Молчанам, стала адным з хітоў пачатку 1990-х.
“Маладыя гады”. А вось гэты твор так і не ўвайшоў у асноўны “трэк-ліст” “Вянка”. Ён выконваўся стажорам Аляксандрам Маскальчуком. Захаваўся запіс кампазіцыі. А самога саліста можна пабачыць і пачуць на аўдыяі відэаздымках канцэртаў да 20-годдзя “Песняроў” у нумарах праграмы “Слова Скарыны”.
“Ой, п’яны я, п’яны”. “Песняры” і анімацыя, “Песняры” і кінематограф- асобныя тэмы. Нам больш-менш вядомыя саундтрэкі калектыву з мастацкіх стужак, з мультфільма “Квака-задавака” 1975 года… А вось тое, што кампазіцыя “Песняроў” гучыць у анімацыйнай стужцы Алены Туравай “Пра рыцара, што нікога не баяўся” 1991-га, неяк прызабылі. І народная песня “Ой, п’яны я, п’яны…”, дзе па куплету спяваюць Уладзімір Мулявін, Валерый Дайнэка і Ігар Пеня (жартаўлівым басам), нават надзвычай дарослая для дзіцячай казкі.
“Палавіну саду цвесць”. Ці чулі вы такую назву? Калі не наведвалі канцэрты ансамбля ў перыяд святкавання яго 20-годдзя, мусіць і не ўзгадаеце. А песня сэнсава магла б трапіць пазней у “Казацкую вольніцу”. Захавалася яна з вакалам Ігара Пені ў прыватных архівах, прычым- з двума варыянтамі куплета, што, відаць, паходзяць з розных народных песень: “Ляцяць гусі з Белай Русі…” і “Як пад гаем, як пад гаем…”. Такая вось “разведка” гледача- “боем”.
Аляксандр РАСТОПЧЫН, гітарыст, аранжыроўшчык “Песняроў” ў 1985 – 1993 гг.:
“Зрабіў “сапраўдны рок”
– Мае першыя гастролі з “Песнярамі” былі ўвосень 1985-га па Украіне: Кіеў, Харкаў, іншыя гарады. Выконвалася “Праз усю вайну”, а ў другім аддзяленні- папулярныя песні. Усё, што граў, было напісанааранжыравана, і я выконваў партыі свайго папярэдніка Валодзі Ткачэнкі, прычым адолець гэты віртуозны матэрыял аказалася надзвычай няпроста.
Наступным этапам стала мулявінская праграма на вершы Маякоўскага. Мне дасталася аранжыроўка “Разве это молодость?”, і Муля патлумачыў, што хоча “сапраўдны рок”. Я гэта выканаў, і мы гралі яе ў класічным рок-трыа- гітара, бас, барабаны,- а Валерый Дайнэка бліскуча спяваў.
“Песняры” працавалі і на “папулярным фронце” (згадваецца не самы раскручаны “Запах полыни” кампазітара Алега Іванова). Цікавая старонка- песні на англійскай мове для замежных гастролей: бітлоўскія “Back in the USSR” і “Let it be” былі запісаны і… згублены (нешта, ведаю, ёсць на відэа).
Памятаю, “Песняроў” запрасілі на тэлеперадачу “Ступень да Парнаса” ў Маскву як ганаровых гасцей. Пад час абмеркавання праграмы я прапанаваў адну са сваіх песень – “No chance blues”, не чакаючы, што Муля пагодзіцца, але адбыўся цуд- ён адразу ўключыў яе ў канцэрт і не прагадаў: cустракалі добра! Пасля выступу адбыўся прыём. Адна з перакладчыц сказала, што будзе “нейкі сталяр”, які хоча пагутарыць з “Песнярамі”. Ім аказаўся Мік Столер, кампазітар, знакаміты песнямі для Элвіса Прэслі. Нас прадставілі, і ён вельмі цёпла паціснуў мне руку, ухваліўшы “кампазіцыю і гучанне”.
І яшчэ. У маім праекце “Роднае” дзве кампазіцыі асабліва дарагія для мяне. “Паланэз” пераносіць у магілёўскую музычную школу, у 1965-ы, на ўрокі фартэпіяна. А “Зорку Венеру” я граў з “Песнярамі”.
Аляксандр ВІСЛАЎСКІ, клавішнік, піяніст, аранжыроўшчык, кампазітар “Песняроў” і маладзёжнай студыі ў 1985 – 1991 гг.:
“Частка жыцця. Па якасці”
– З “Песнярамі” я на час прыходу ў ансамбль ужо быў знаёмы, паколькі выступаў у складзе маладзёжнай студыі. За два тыдні да прэм’еры “На ўвесь голас”, калі я быў прыняты, Уладзімір Г еоргіевіч спытаў: “Зможаш вывучыць усю праграму?” Вядома, адказаў станоўча. Мы жылі тыя тыдні ў пансіянаце Вялікага тэатра пад Масквой, і ў працы мне ўсе дапамагалі, паколькі вывучыць праграму сапраўды аказалася складана. Але ж- малады, гарачы… Карацей, зрабіў! І вось прэм’ера ў маскоўскай Канцэртнай зале “Расія”. Г алоўны рэжысёр яе Сяргей Віннікаў кажа мне: “Узважся перад прэм’ерай і пасля”. І сапраўды скінуў некалькі кілаграмаў… Аранжыроўкі да гэтай праграмы я амаль не рабіў: практычна ўсё аздабленне- праца Дзмітрыя Яўтуховіча, з якім мы прапрацавалі год. Недзе столькі ж працаваў з Ігарам Паліводам, каго лічу настаўнікам, глыбай гумару і музыкі. Некалькі гадоў быў на клавішах адзін, таму давялося перакваліфікавацца ў піяніста. А выкладвацца ў “Песнярах” мусіў кожны, інакш- ніхто не стаў бы трымаць. Дагэтуль лічу: ансамбль быў тады ў гэтых адносінах капіталістычнай выспай!
Працаваў і над бягучым рэпертуарам, абнаўляў правераныя хіты. Былі і шыкоўныя новыя песні Мулявіна – “На бітым гасцінцы”, “У Мінску на рынку”… Не разумею, чаму яны так хутка сышлі, таму хочацца іх аднавіць. Многія творы рабіліся пад аўтарскія вечары кампазітараў, паэтаў і больш не згадваліся. Добра памятаю праграму недзе з дзясятка песень кампазітара Алега Іванова, таксама аранжыраваў Пахмутаву, Лучанка, Ханка…
З праграм з’явілася і “Слова Скарыны” Алега Молчана на вершы Аляксандра Лягчылава. Праграма вельмі добрая, падабалася яна і Мулявіну. Тут працу аранжыроўшчыка ўзяў на сябе сам Молчан. Не памятаю, ці запісвалі мы яе, аднак нумары выконвалі. Зрэшты, слухачы на той час усё больш хіліліся да старога рэпертуару. А ўсе навінкі выпрабоўваліся на публіцы, якая ад Мулявіна з яго паставай, манерамі, вусамі, крыху адцягненым задуменным поглядам чакала нот трагіка… У яго ж таксама была сувязь з залай, яна выражалася, найперш, у дакладным адчуванні: тое- пакаціць, а гэта- не!
Добра памятаю здымкі тэлефільма паводле праграмы па Маякоўскім, якія адбываліся ў Астанкіне. Тыя пару дзён запомніліся добрай атмасферай у калектыве. І жартаваць мы любілі, асабліва на “зялёных” (апошніх у гастрольнай паездцы) канцэртах. Аднойчы пажартавалі і з Мулявіна, што таксама меў выдатнае пачуццё гумару. На адным з такіх выступаў перад выхадам Уладзіміра Г еоргіевіча на мікрафоннай стойцы замацавалі пачатак кукурузы. Справа ў тым, што, выходзячы, Мулявін зазвычай не глядзеў на мікрафон, а адразу здымаў яго. Карацей, абыграў ён той момант бліскуча. І заспяваў “Каханне”, якая распачынала канцэрт пасля “Белавежскай пушчы”.
Усё тое- вялікая частка майго жыцця. І не па часе- па якасці.
Віктар СМОЛЬСКІ, гітарыст маладзёжнай студыі “Песняроў” у 1986 – 1987 гг.:
“Ідэя настаўніка”
– З Уладзімірам Мулявіным я быў знаёмы яшчэ да маладзёжнай студыі “Песняроў”, паколькі ён добра кантактаваў з маім бацькам- кампазітарам Дзмітрыем Смольскім. І вось у 1985-м узнікла ва Уладзіміра Георгіевіча ідэя сабраць пры ансамблі такое новае ўтварэнне, на пачатку 1986га з’явіліся аб’явы ў газетах… Ідэя сапраўднага настаўніка для моладзі! Тое быў час вучобы, карысных парад…
Мулявін сабраў пры “Песнярах” найлепшых мінскіх маладых музыкантаў, даў ім неверагодныя для таго часу тэхніку ды інструменты, канцэртную практыку, магчымасць сачынення свайго рэпертуару… Добра памятаю, як мы выступалі “на разагрэве” ў ансамбля, ездзілі з ім на гастролі, але ў асноўным складзе, наколькі памятаю, мне выступаць не даводзілася.
Тое былі цікавыя і вясёлыя часіны! Верце або не, я і сёння здзіўляю сваіх калег за мяжой, калі прыводжу прыклад гурта, які мог цягам дня (і не аднаго – а некалькіх запар!) сабраць тры стадыённыя канцэрты пры поўным аншлагу: а 12-й, 16-й і 20-й! Пры гэтым на сцэне Уладзімір Мулявін быў надзвычай патрабавальным, жорсткім кіраўніком, хаця заўжды адчувалася ў ім нешта рок-н-рольнае!
У маладзёжнай студыі шмат сачыняў Ігар Сацэвіч (сёння ён у “Яблычным чаі”), Дзмітрый Яўтуховіч, які пасля трапіў у асноўны склад “Песняроў”, гралі там Сяргей Анцішын, Аляксандр Сапега, Уладзімір Любімскі, Вячаслаў Сцяпанаў, Аляксандр Віслаўскі, Сяргей Брыкса… Цяпер многія – вядомыя сёння беларускія музыканты. (Пэўную частку запісаў захаваў Дзмітрый Яўтуховіч, прадставіўшы іх у віртуальным музеі ансамбля. – С.Т.)
Уласна, Уладзімір Георгіевіч у многім вызначыў напрамак майго лёсу ў музыцы, заўважыўшы схільнасць да року. Ён сказаў мне ў 1987-м: “Табе трэба стварыць уласны гурт”. Неўзабаве нарадзіўся “Інспектар”, што першы ў гісторыі беларускай музыкі выдаў альбом на CD-дыску, які, да ўсяго, меў сусветны рэліз…
Карацей, я пра тое, што Уладзімір Мулявін – адзін з самых светлых, прыстойных, сумленных музыкантаў, каго даводзілася сустракаць.
Алег МОЛЧАН, піяніст, кампазітар, аранжыроўшчык “Песняроў” у 1989 – 2001 гг., музычны кіраўнік ансамбля ў 1990-я:
“Мулявін і “Кумір”
– Мы ніколі не падлічвалі тое, што рабілі, пастаянна працавалі на студыі. Вядома, шмат адмяталася нават пасля звядзення матэрыялу. Былі і разавыя песні, якія рабіліся пад юбілейныя канцэрты, тэлездымкі. А ў 1997-годзе мы з Мулявіным наогул пачалі працаваць над новай праграмай на вершы сучасных беларускіх паэтаў, музыку да якой ён збольшага і напісаў. Мелі задумы запусціць цыкл на наступныя гады. Скажам, мая песня “Ты мяне любіш” на словы Максіма Танка, выкананая “Песнярамі” ў 1999-м, паходзіць з тых часоў. Быў і мулявінскі варыянт, але на тым этапе ён прыняў рашэнне спыніцца на маім. Дарэчы, пісаць некалькі музычных версій на адзін тэкст для нас было нормай. Цяпер шкадую, што “Ты мяне любіш” не паспела атрымаць годнай раскруткі. Думаецца, гэта- цалкам “песняроўская” рэч.
Згадваю, што былі цудоўныя песні самога Уладзіміра Мулявіна: “Сіні дом”, “Родная мова”, “Кумір”, “Чужак”,- іх мы таксама пачалі рабіць. У мяне засталіся некаторыя клавіры той праграмы. Паспелі да 1998-га зрабіць тры-чатыры нумары, а ў планах стаяла каля 15 песень…
Увогуле ж, наколькі чалавек вялікі, настолькі і просты. Гэта пра Мулявіна. Калі рабілі “Голас душы”, некалькі твораў самога Уладзіміра Георгіевіча так і не ўвайшлі ў праграму. Ён сказаў: “Не трэба”. І ўсё.
Шмат рабілі акапэльных кампазіцый. Вельмі шкада, што тая ж мая версія “Купалінкі”, запісаная ў Георгіеўскай зале Крамля, распаўсюджання не атрымала, хаця на канцэртах яе спявалі.
Мне падабалася, што працавалі ў розных жанрах: балады, складаныя творы… Мулявін любіў устаўляць кавалачкі стылю a la неакласіка, цытаты. А яшчэ ў яго фішка была. Набылі мы сінтэзатар новы, а ён кажа: “Давай перарабляць “Александрыну”, “Завушніцы”, “Авэ Марыя”. І вось памятаю, як сёння: сяджу, раблю, а песні, бы канвеер,- адна за адной. Я, дарэчы, і сам вяртаюся да песень з тых гадоў, нешта дапрацоўваю ў іх, паколькі лічу, што з развіццём прагрэсу, тэхнічных сродкаў варта рабіць пэўны апгрэйд: калі не абганяць час, дык быць з ім нароўні.
З “песняроўскіх” часоў вынес для сябе важную рэч: важна не баяцца працаваць “у стол”. Твор можа знайсці свой адпраўны пункт праз гады. З “Малітвай” я ўжо не чакаў, што нешта выйдзе, бо надта доўга- больш за месяц- выношваў задуму. А апошні варыянт- адразу пайшоў ад пачатку да канца! Папярэднія ж сталі падмуркам…
(Заканчэнне будзе)
Аўтар: Сяргей ТРАФІЛАЎ